'De horen-zien-zwijgen-cultuur moet doorbroken worden. Dit vraagt om betrokkenheid van alle niveaus en dialooggesprekken om meer begrip te krijgen voor elkaars positie en grenzen.'

aanbeveling uit het rapport Grensoverschrijdend gedrag in de muziekindustrie in beeld van Movisie in opdracht van Taskforce GO! (2023)

Open gesprekken op de werkvloer

Om grensoverschrijdend gedrag te voorkomen en beperken is het belangrijk om dit onderwerp bespreekbaar te maken in jouw organisatie, binnen de teams en met samenwerkingspartners. Het gesprek over grensoverschrijdend gedrag kun je als leidinggevende zelf aangaan, bijvoorbeeld door het op de agenda te zetten in een productie- of teamoverleg. Je kunt ook de vertrouwenspersoon van je organisatie vragen om dit gesprek te leiden als onderdeel van de voorlichting over een veilige werkomgeving. Daarnaast bieden verschillende organisaties teamsessies of trajecten aan om grensoverschrijdend gedrag bespreekbaar te maken.

Psychologische veiligheid

Voorwaarde om dat gesprek te kunnen voeren is dat mensen niet bang zijn om zich uit te spreken, dat er een cultuur is waarin mensen elkaar kunnen aanspreken en waarin je van fouten kunt leren. Dat heet psychologische veiligheid. Hoogleraar leiderschap en management Amy Edmondson beschrijft in haar boek De onbevreesde organisatie (2018) hoe je als leidinggevende de psychologische veiligheid in je team kunt verhogen. Samenvattend:

• Als leidinggevende heb je de taak om het belang van psychologische veiligheid uit te dragen. Een psychologisch veilige werkomgeving leidt namelijk tot betere teamresultaten. Vertel je teamleden dat het belangrijk is voor de organisatie om fouten te kunnen maken, zodat je ze kunt herstellen en voorkomen, en om verschillende perspectieven te horen.
• Nodig alle medewerkers uit tot deelname aan het gesprek. Toon zelf situationele bescheidenheid, laat zien waarover je twijfelt of wat je niet weet. Stel de juiste vragen en luister goed naar je teamleden. Richt je overleggen zo in dat er ruimte is voor verschillende perspectieven.
• Reageer productief op de input van je team en spreek waardering uit voor de inbreng. Evalueer de resultaten en zorg dat je van en met elkaar blijft leren. En begrens als iemand de afspraken of gedragsregels overschrijdt.

Organisatiewetenschapper Elmira Nijhuis schreef een proefschrift over psychologische veiligheid en gaf daarover een lezing op het Mores-evenement Van signaal tot herstel in 2024. Het proefschrift kun je hier vinden.

‍